Η παρουσίαση του τόμου «Ηρωικά Τραγούδια της Πελοποννήσου»

Η πρώτη παρουσίαση του τόμου «Ηρωικά Τραγούδια της Πελοποννήσου» των π. Χρίστου Δ. Κυριακόπουλου, Γενικού Αρχιερατικού Επιτρόπου της Ιεράς Μητροπόλεως Κηφισίας, Αμαρουσίου, Ωρωπού και Μαραθώνος και του καθηγητού της Βυζαντινής και Ευρωπαϊκής Μουσικής και συγγραφέως κ. Δημητρίου Κ. Κυριακόπουλου ξεκίνησε στις 16 Οκτωβρίου 2024 στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, του ομώνυμου Δήμου, παρουσία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κηφισίας, Αμαρουσίου, Ωρωπού και Μαραθώνος κ. Κυρίλλου, των ιερέων της Ιεράς αυτής Μητροπόλεως, του Προέδρου της Αδελφότητας Δημητσανιτών κ. Φιλίππου Σωτηρόπουλου, του Προέδρου του Διασυνεδριακού-Πολιτιστικού Κέντρου Δημητσάνας κ. Κώστα Λάμπρου, πολλών φίλων της παραδοσιακής μας μουσικής και πολυπληθούς ακροατηρίου.

Το ανεπανάληπτο για μας αυτό έργο των 520 περίπου σελίδων, που είναι αφιέρωμα στη διακοσιοστή Επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας (1821-2021), παρουσίασε ο φιλόλογος και συγγραφέας κ. Νικόλαος Καλοσπύρος, οι ίδιοι οι συγγραφείς του και ο Σεβασμιώτατος κ. Κύριλλος, συνοδεύτηκε δε από οργανοπαίκτες και πρωτοψάλτες Ιερών Ναών οι οποίοι και τραγούδησαν μερικά από τα 220 τραγούδια του τόμου αυτού, τα οποία, σημειωτέον, είναι καταγεγραμμένα σε βυζαντινή και ευρωπαϊκή σημειογραφία, εμπλουτισμένα με αναλυτικά σχόλια και σπάνιο εικαστικό υλικό. Η απόδοση και εκτέλεση των ασμάτων, από τη χορωδία των μαθητών προεξάρχοντος του π. Χρίστου ενθουσίασε τους παρευρισκομένους. Το έργο αυτό απευθύνεται τόσο σε διδασκάλους και λάτρεις των εθνικών μας παραδόσεων όσο και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό που θέλει να γνωρίσει τον μουσικό απόηχο του Εικοσιένα, όπως διασώζεται στο στόμα του ελληνικού λαού. Ιδιαίτερο όμως ενθουσιασμό έδειξε ο Σεβασμιώτατος κ. Κύριλλος καθώς έκλεισε την παρουσίαση χαρακτηρίζοντας τον τόμο «αρμάδα» των επετειακών εκδόσεων, μνημειώδες έργο συμπόρευσης εκκλησίας και λαού. Ευχήθηκε επιπλέον η αποψινή παρουσίαση να είναι η πρώτη από πολλές αντίστοιχες σε διάφορες πόλεις της πατρίδας μας, κάτι που αξίζει στους δημιουργούς του τόμου.

Το βιβλίο αυτό, όπως αναφέρουν και στον πρόλογό τους οι συγγραφείς, είναι μια κιβωτός, γιατί οι πρόγονοί μας και οι παππούδες μας εξέφραζαν τον καημό και τη χαρά τους, συντροφεύοντας κάθε κοινωνική εκδήλωση που οριοθετεί τη ζωή μας -γέννηση, γάμο, τελευτή- άλλοτε με τα καθιστικά τραγούδια και άλλοτε με τους συνοδευτικούς χορούς της ομηγύρεως.

Μέσα από αυτά τα τραγούδια που περιέχονται στο βιβλίο, ο αναγνώστης μπορεί να αναζητήσει τις αξίες που εξέθρεψαν τη φλογερή δίψα της ελευθερίας, που ζωντάνεψε ως Επανάσταση του 1821, αλλά και την εκδήλωση του πνεύματος της φυλής μας που διεκδίκησε με πάθος και θυσίες την ελευθερία της μετά από την μακραίωνη δουλεία υπό ξένο και αλλόφυλο δυνάστη, αλλόθρησκο καταφρονητή των δικαίων ενός υπερήφανου λαού.

Αυτό που εντυπωσιάζει επίσης τον αναγνώστη αυτού του βιβλίου, πέραν των 112 φωτογραφιών, των περισσοτέρων εγχρώμων, είναι το σπουδαιότατο κατά περίπτωση σχόλιο για κάθε δημοτικό τραγούδι, που τον βοηθά να γνωρίσει τα ιστορικά γεγονότα της Επαναστάσεως αλλά και πρόσωπα που πρωτοστάτησαν στον ιερό αγώνα του ΄ 21, όπως του γέρου του Μοριά που αναφέρει:

«…Ήταν μια εκκλησία εις τον δρόμον, η Παναγία στο Χρυσοβίτσι, και το καθισιό μου ήτο όπου έκλαιγα την Ελλάς… Σίμωσα , έδεσα το άλογό μου σ΄ ένα δένδρο, μπήκα μέσα και… γονάτισα. Παναγιά μου, είπα, από τα βάθη της καρδιάς μου, και τα μάτια μου δάκρυσαν, Παναγιά μου, βοήθησε και τούτη τη φορά τους Έλληνες να ψυχωθούν. Έκανα το Σταυρό μου, ασπάσθηκα την εικόνα της, πήδηξα στο άλογό μου και έφυγα…»

Όπως του εθνο-ιερομάρτυρα Αγίου Γρηγορίου του Ε΄, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως που όταν ο Μητροπολίτης Δέρκων Γρηγόριος τον προέτρεπε να φύγουν να μεταβούν στην Πελοπόννησο για να γλυτώσουν, απάντησε: «Κι εγώ η κεφαλή του Έθνους και υμείς ως σύνοδος οφείλομεν να αποθάνωμεν δια την κοινήν σωτηρίαν ο θάνατος ημών θα δώσει δικαίωμα στην Χριστιανοσύνην να υπερασπίσει το Έθνος εναντίον του τυράννου. Αλλ’ αν υπάγωμεν ημείς να θαρρύνωμεν την Επανάστασιν, τότε θα δικαιώσωμεν τον Σουλτάνον αποφασίσαντα να εξολοθρεύσει όλον το Έθνος».

Τα 220 «ΗΡΩΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ» των π. Χρίστου Δ. Κυριακόπουλου και Δημητρίου Κ. Κυριακόπουλου είναι τα παραδοσιακά δημοτικά μας τραγούδια, έτσι όπως μας τα παρέδωσαν δια μέσου των αιώνων οι πατεράδες μας. Τραγούδια, που σέβονται το παρελθόν, που δεν παραποιούν, δεν παραμορφώνουν το παραδοσιακό λαϊκό δημοτικό τραγούδι στη γνησιότητά του. Τραγούδια, που γεννούν συναισθήματα… πράγματα που συγκινούν, που κάνουν γλυκό, μελωδικό τον πόνο σου, που σου φέρνουν ξεσπάσματα χαράς, κάνοντάς σε να λησμονάς τις πίκρες και τις δυσκολίες της ζωής… Τραγούδια, που μυρίζουν Ελλάδα, που περιέχουν έντονες και τις δυσκολίες της ζωής… Τραγούδια, που μυρίζουν Ελλάδα, που έχουν το άρωμα του Μοριά… που είναι ντυμένα με την ελληνική λεβεντιά! Το καλαίσθητο αυτό πόνημα κυκλοφόρησε και διατίθεται από τις εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΠΗΓΗ.

Βασίλειος Σκολαρίκος

Συγγραφέας, ιστορικός ερευνητής